ارز دیجیتال xtz یا تزوس (Tezos) یک شبکه بلاکچینی است که با استفاده از قراردادهای هوشمند، امکان انجام تراکنشهای مالی و ساخت برنامههای غیرمتمرکز را فراهم میکند. تزوس از ویژگی خوداصلاحی برخوردار است که به معنای این است که میتواند بدون نیاز به فورک شدن، خود را بهروزرسانی و بهبود بخشد. این امر با استفاده از مکانیسمهای حاکمیتی درون شبکهای که از طریق رایگیری افراد جامعه تزوس انجام میشود، ممکن میشود.
ارز xtz در سال ۲۰۱۴ توسط آرتور برایتمن (Arthur Breitman) راهاندازی شد و در سال ۲۰۱۷ یکی از بزرگترین عرضههای اولیهی ارزهای دیجیتال را با جمعآوری ۲۳۲ میلیون دلار انجام داد. تزوس تحت نظارت بنیاد Tezos در سوئیس فعالیت میکند که مسئولیت ارتقاء، کمکهای مالی، همکاریهای استراتژیک و افزایش آگاهی از اکوسیستم تزوس را برعهده دارد.
ارز xtz از الگوریتم اجماع گواه اثبات سهم (Proof of Stake) بهره میبرد که به معنای این است که کسانی که کوین xtz دارند، میتوانند با قرار دادن سهم خود در اختیار شبکه، در فرآیند تایید تراکنشها و تولید بلوکها شرکت کنند و در ازای آن پاداش دریافت کنند. این روش به نفع امنیت، کارایی و دموکراسی شبکه است.
فهرست مطالب
الگوریتم اجماع گواه اثبات سهم (Proof of Stake)
الگوریتم اجماع گواه اثبات سهم (Proof of Stake) یک روش برای حفظ امنیت و هماهنگی شبکههای بلاکچین است که در آن افرادی که دارای سهمی از کوینهای شبکه هستند، میتوانند در تولید و تایید بلاکهای جدید شرکت کنند. این روش در مقابل روش گواه اثبات کار (Proof of Work) که بیتکوین و بسیاری از ارزهای دیجیتال دیگر از آن استفاده میکنند، مزایایی مانند کاهش مصرف انرژی، افزایش سرعت پردازش، تقویت دموکراسی و تمرکززدایی دارد.
الگوریتم گواه اثبات سهم در سال ۲۰۱۱ به عنوان یک راهحل برای مشکلات الگوریتم گواه اثبات کار مطرح شد. از آن زمان تاکنون، بسیاری از شبکههای بلاکچینی از این الگوریتم پیروی کردهاند یا قصد دارند به آن مهاجرت کنند. برخی از معروفترین ارزهای دیجیتالی که از الگوریتم گواه اثبات سهم استفاده میکنند یا قرار است از آن استفاده کنند، عبارتند از:
- اتریوم: اتریوم که در حال حاضر از الگوریتم گواه اثبات کار استفاده میکند، در نسخه ۲.۰ خود قصد دارد به الگوریتم گواه اثبات سهم تغییر دهد. این تغییر به اتریوم کمک میکند تا مقیاسپذیری، امنیت و کارایی خود را افزایش دهد و مصرف انرژی خود را کاهش دهد.
- کاردانو: کاردانو یک شبکه بلاکچینی نسل سوم است که از الگوریتم گواه اثبات سهم به نام Ouroboros استفاده میکند. این الگوریتم یکی از پیشرفتهترین و امنترین الگوریتمهای اجماع است که از طریق رایگیری افراد جامعه کاردانو، بلاکهای جدید را تولید و تایید میکند.
- ارز xtz: تزوس یک شبکه بلاکچینی است که از الگوریتم گواه اثبات سهم به نام Liquid Proof-of-Stake استفاده میکند. این الگوریتم به تزوس امکان میدهد که خود را بهصورت خودکار بهبود بخشد و بدون نیاز به فورک شدن، تغییرات را اعمال کند. این تغییرات با استفاده از مکانیسمهای حاکمیتی درون شبکهای که از طریق رایگیری افراد جامعه تزوس انجام میشود، ممکن میشود.
ارز xtz از زبان برنامهنویسی Michelson برای نوشتن قراردادهای هوشمند استفاده میکند که یک زبان تابعی و ایمن است. این زبان از طریق یک ماشین مجازی به نام Michelson VM اجرا میشود که بر روی بلاکچین تزوس قرار دارد. تزوس همچنین از زبانهای دیگری مانند SmartPy, LIGO, Liquidity و Archetype برای ساخت قراردادهای هوشمند پشتیبانی میکند.
زبان برنامه نویسی Michelson
زبان برنامهنویسی Michelson یک زبان مبتنی بر استک است که برای نوشتن قراردادهای هوشمند در بلاکچین تزوس طراحی شده است. این زبان از خوانایی، امنیت و قدرت بالا برخوردار است و از زبانهای سطح بالای دیگری مانند لیسپ، اسکالا و هسکل الهام گرفته است. در این زبان، هر قرارداد یک سری از دستورالعملها است که به ترتیب اجرا میشوند و استک را تغییر میدهند. استک یک ساختار دادهای است که میتوان به آن به عنوان یک لیست از دادهها نگاه کرد. هر دستورالعمل یک تعریف دقیق از نوع و تعداد دادههایی که از استک میگیرد و به استک میدهد دارد. برای مثال، دستورالعمل PUSH یک داده را به عنوان ورودی میگیرد و آن را در بالای استک قرار میدهد. این زبان از انواع دادههای مختلفی مانند اعداد صحیح، رشتهها، لیستها، مجموعهها، نقشهها و غیره پشتیبانی میکند. همچنین از عملگرهای ریاضی، منطقی، مقایسهای، شرطی و غیره نیز استفاده میکند.
بیکینگ Baking چیست؟
بیک یا بیکینگ اصطلاحی است که Tezos برای افراد و عملیات ساخت یک بلاک جدید استفاده میکند؛ به عبارت دیگر کسی که یک بلاک جدید میسازد، بیکر (Baker) و عملی که انجام میدهد، بیکینگ (Baking) نام دارد. همچنین تایید یک بلاک ایجاد شده، از وظایف بیکر است.
بیکینگ یا پختن (Baking) یکی از روشهای اجماع در بلاکچین است که در شبکههایی مانند ارز xtzبه کار میرود. بیکینگ به این معناست که برخی از گرههای شبکه، که به عنوان بیکر (Baker) شناخته میشوند، مسئولیت تولید بلاکهای جدید و تأیید تراکنشها را بر عهده دارند. بیکرها بر اساس میزان سهام یا سرمایهگذاری خود در شبکه، انتخاب میشوند و به عنوان پاداش، از توکنهای شبکه دریافت میکنند. بیکینگ یک روش انرژیزا و پرهزینه نیست و از امنیت و کارایی بالایی برخوردار است.
مفهوم و اهمیت بیکینگ در بلاکچین
بیکینگ یکی از روشهای اجماع در بلاکچین ارز xtz است که برای تولید بلاکهای جدید و تأیید تراکنشها استفاده میشود. اجماع به فرآیندی گفته میشود که در آن گرههای شبکه بلاکچین با هم توافق میکنند که چه دادههایی معتبر هستند و چه دادههایی نا معتبر. این فرآیند برای حفظ امنیت، هماهنگی و غیرقابل تغییر بودن دادهها در بلاکچین ارز xtz ضروری است. الگوریتمهای اجماع مختلفی برای انجام این فرآیند وجود دارند که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. برخی از معروفترین الگوریتمهای اجماع عبارتند از:
- PoW (Proof of Work): در این روش، گرههای شبکه که به عنوان ماینر (Miner) شناخته میشوند، باید مسئلههای ریاضی پیچیدهای را حل کنند تا بلاکهای جدید را تولید و تأیید کنند. این روش بسیار انرژیزا و پرهزینه است و ممکن است منجر به تمرکز قدرت در دست چند گره بزرگ شود. مثال: بیتکوین، اتریوم
- PoS (Proof of Stake): در این روش، گرههای شبکه که به عنوان ولیدیتور (Validator) شناخته میشوند، باید سهام یا سرمایهگذاری خود را در شبکه نشان دهند تا بلاکهای جدید را تولید و تأیید کنند. این روش کمتر انرژی مصرف میکند و از تمرکز قدرت جلوگیری میکند. مثال: کاردانو، پولکادات
- DPoS (Delegated Proof of Stake): در این روش، گرههای شبکه که به عنوان دلیگیت (Delegate) شناخته میشوند، باید از طریق رأیگیری توسط سایر گرهها انتخاب شوند تا بلاکهای جدید را تولید و تأیید کنند. این روش سرعت و کارایی بالایی دارد و از دموکراسی در شبکه حمایت میکند. مثال: EOS، TRON
- PBFT (Practical Byzantine Fault Tolerance): در این روش، گرههای شبکه که به عنوان رهبر (Leader) شناخته میشوند، باید پیشنهادی برای بلاک جدید ارائه دهند و سپس با اکثریت سایر گرهها توافق کنند تا بلاک را تأیید کنند. این روش از امنیت و همگرایی بالایی برخوردار است و از خطاهای ناشی از گرههای خراب یا خائن جلوگیری میکند. مثال: هایپرلجر فابریک، استلار
الگوریتم Pos ( Proof of Stake) در بلاکچین
بلاکچین یک فناوری نوین است که امکان ذخیره و انتقال اطلاعات بدون نیاز به یک مرکز مورد اعتماد را فراهم میکند. بلاکچین از یک شبکه توزیع شده و امن از کامپیوترها تشکیل شده است که هر کدام یک نسخه کامل از اطلاعات را در خود نگهداری میکنند. این اطلاعات به صورت بلوکهایی که به یکدیگر پیوند داده شدهاند، ساخته میشوند. هر بلوک شامل تراکنشهایی است که در یک بازه زمانی خاص انجام شدهاند. برای اینکه بلاکچین بتواند به درستی کار کند، باید یک مکانیزمی وجود داشته باشد که تضمین کند که تمام اعضای شبکه بر روی یک نسخه مشترک از اطلاعات توافق داشته باشند و هیچ کس نتواند اطلاعات را به نفع خود دستکاری کند. این مکانیزم را الگوریتم توافق یا اجماع میگویند.
الگوریتم توافق یک روش است که برای رسیدن به اجماع در شبکههای توزیع شده و بدون اعتماد استفاده میشود. این الگوریتم باید بتواند سه ویژگی اساسی را داشته باشد: امنیت، مقیاسپذیری و توزیعپذیری. امنیت به این معنی است که الگوریتم باید بتواند از حملات خارجی و داخلی مقاومت کند و از تغییرات غیرمجاز در اطلاعات جلوگیری کند. مقیاسپذیری به این معنی است که الگوریتم باید بتواند با افزایش تعداد اعضا و تراکنشها در شبکه، بهرهوری و سرعت خود را حفظ کند. توزیعپذیری به این معنی است که الگوریتم باید بتواند بدون نیاز به یک مرکز مورد اعتماد یا یک نقطه شکست، در شبکه عمل کند.
الگوریتم pos یکی از معروفترین و پرکاربردترین الگوریتمهای توافق در بلاکچین است. این الگوریتم به اختصار از کلمات Proof of Stake میآید که به معنی اثبات سهام است. در این الگوریتم، اعضای شبکه که به آنها ولیدیتور یا تأیید کننده میگویند، برای ایجاد و تأیید بلوکهای جدید، باید مقداری از ارز دیجیتالی که در شبکه وجود دارد را به عنوان وثیقه یا سهام در اختیار قرار دهند. این کار به آنها اجازه میدهد که در فرایند توافق شرکت کنند و از آن پاداش دریافت کنند. هرچه مقدار سهام یک ولیدیتور بیشتر باشد، احتمال انتخاب او برای ایجاد بلوک جدید بیشتر میشود. این روش باعث میشود که ولیدیتورها به حفظ امنیت و صحت شبکه تلاش کنند، زیرا اگر بلوکی را که ایجاد کردهاند، نامعتبر باشد یا با پروتکل شبکه سازگار نباشد، ممکن است سهام خود را از دست بدهند یا کاهش یابد.
الگوریتم pos دارای برخی مزایا و چالشها است. از مزایای این الگوریتم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– کاهش مصرف انرژی: در مقایسه با الگوریتم pow که برای ایجاد بلوکهای جدید، نیاز به حل مسئلههای ریاضی پیچیده و مصرف انرژی زیاد دارد، الگوریتم pos از قدرت پردازشی کمتری استفاده میکند و در نتیجه انرژی کمتری مصرف میکند. این کار میتواند از آلودگی محیط زیست کاهش دهد و هزینههای عملیاتی شبکه را کاهش دهد.
– افزایش مقیاسپذیری: در الگوریتم pos، تعداد ولیدیتورها محدود است و انتخاب آنها به صورت تصادفی صورت میگیرد
نحوه کار ارز Xtz
ارز xtz یک ارز دیجیتال جدیده که خودش رو میتونه به روز کنه و بهتر بشه. این کار رو با یه چیزی که میگن پوسته شبکه میکنه. پوسته شبکه یه لایهی میانیه که بین اینترنت و بلاک چین تزوس قرار داره. بلاک چین یه دفتر حساب عمومیه که تمام تراکنشهای تزوس رو ثبت میکنه. بلاک چین تزوس از سه قسمت تشکیل شده:
۱. حوزه شبکه: این قسمت مربوط به اینه که چطوری کامپیوترهایی که تزوس دارن با هم حرف بزنن و تراکنشها رو به هم بفرستن. این قسمت همچنین مربوط به اینه که چطوری بلاک چین رو دانلود کنن و کامپیوترهای دیگه رو پیدا کنن و بلاکهای جدید رو به بقیه بگن.
۲. بخش تراکنش: این قسمت مربوط به اینه که چطوری تراکنشهای تزوس ساخته و تأیید میشن. این قسمت با یه زبان برنامهنویسی که میگن اسکریپتنویسی کار میکنه. این زبان مشخص میکنه که چطوری تزوسها از یه کیف پول به کیف پول دیگه منتقل میشن. این قسمت هم مشخص میکنه که چطوری تزوسهای جدید درست میشن که این کار رو میگن استخراج.
۳. قسمت اجماع: این قسمت مربوط به اینه که چطوری تمام کامپیوترهایی که تزوس دارن با هم موافق بشن که بلاک چین چه شکلیه. این قسمت با یه روشی که میگن اثبات سهام کار میکنه. این روش اینطوره که کسانی که تزوس دارن میتونن بخشی از تزوسهاشون رو قفل کنن و به عنوان وثیقه بذارن. این کار به اونها اجازه میده که بلاکهای جدید رو بسازن و تأیید کنن و از این کار پاداش بگیرن. این روش باعث میشه که کسانی که تزوس دارن به حفظ امنیت و صحت بلاک چین کمک کنن، چون اگه بلاکی رو بسازن که غلط باشه یا با قوانین بلاک چین سازگار نباشه، ممکنه تزوسهایی که وثیقه گذاشتن رو از دست بدن یا کم بشه.
ارز xtz ی; ارز دیجیتاله که خودش رو میتونه به روز کنه و بهتر بشه. این کار رو با یه چیزی که میگن پوسته شبکه میکنه. پوسته شبکه یه لایهی میانیه که بین اینترنت و بلاک چین تزوس قرار داره. پوسته شبکه میتونه بلاک چین رو بشناسه و بلاکها، تراکنشها و قوانین رو تشخیص بده. تزوس با یه زبان برنامهنویسی که میگن اکمل نوشته شده. این زبان میتونه بلاک چین رو مستقیماً تغییر بده و بهتر کنه. همچنین پوسته شبکه میتونه از حملاتی که میخوان بلاک چین رو مختل کنن جلوگیری کنه. اینطوری تزوس میتونه یه ارز دیجیتال پیشرفته و قابل اعتماد باشه.
تاریخچه قیمت ارز xtz
ارز xtz در حال حاضر دارای یک ارزش بازار حدود ۹۶۷ میلیون دلار و یک قیمت حدود ۱ دلار است. تزوس در رتبه ۶۷ ارزهای دیجیتال قرار دارد و دارای یک حجم مبادلات روزانه حدود ۳۶ میلیون دلار است. بالاترین قیمت تزوس در تاریخ ۱۸ دسامبر ۲۰۱۷ معادل ۱۰.۵۶ دلار بوده است.